Mobilyalarda ve çocuk oyuncaklarında bulunan kimyasallar sağlığınızı olumsuz etkileyebilir, özellikle uyku kalitenizi bozabilir. Eğer plastik şişelerden su içiyor, plastik kaşıklarla yemeğinizi karıştırıyorsanız ve mikroplastik riskini göz ardı ediyorsanız, size kötü haberlerimiz var.
Yeni yapılan araştırmalar, plastiklerin içerdiği kimyasalların vücudun biyolojik saatini (sirkadiyen ritmi) bozarak, uyku düzenini olumsuz etkileyebileceğini ve bu etkinin 17 dakikaya kadar sürebileceğini ortaya koyuyor. Bu durum, uyku bozuklukları ve uzun vadede diyabet, kanser gibi ciddi sağlık sorunlarıyla ilişkili riskleri artırabiliyor.
Biyolojik saat nedir?
Biyolojik saat ya da sirkadiyen ritim, vücudun uyku – uyanıklık döngüsünü düzenleyen temel bir mekanizmadır. Bilim insanlarına göre bu ritim, yaklaşık 24 saatten biraz daha uzun sürer. Bu da demek oluyor ki, vücut her gün Dünya’nın dönüşüyle senkronize olabilmek için 12 ila 18 dakika arasında bir ayarlama yapmalıdır. Bu ayarlama, çevresel ipuçlarına, Almanca’da “zaman tutucu” anlamına gelen ve “zeitgeber” olarak adlandırılan faktörlere bağlıdır.
Işık, biyolojik saatin en güçlü zamanlayıcısı (zeitgeber) olarak kabul edilir; ancak egzersiz, beslenme ve diğer çevresel faktörler de bu düzeni etkileyebilir. Bu yüzden, yatmadan önce kahve içmemek, egzersiz zamanlamasına dikkat etmek ve ertelemeli alarm kullanmaktan kaçınmak, biyolojik saatin sağlıklı işleyişi için önemlidir.
Bir araştırma, biyologların PVC medikal beslenme tüpleri ile yaygın olarak kullanılan poliüretan su mataralarında bulunan kimyasalları inceledi. Bu kimyasalların, insan hücreleri üzerindeki etkisini laboratuvar ortamında mikroskop altında gözlemlediler. Araştırma, canlı organizmalar üzerinde değil, laboratuvar şartlarında yapıldığı için, doğrudan insan üzerindeki etkilerinin kesinliği konusunda temkinli olunması gerekse de, aynı su mataralarından su içen kişiler için de sonuçlar geçerli kabul edilebilir.
15 dakikalık gecikme ne anlama geliyor?
Peki, 15 dakikalık bir gecikme sizin için ne ifade ediyor? Araştırmaya göre, bu kimyasallara maruz kalmak, biyolojik saatinizde 9 ila 17 dakikalık bir gecikmeye yol açabiliyor. Eğer “15 dakikalık gecikme benim için önemli değil” diyorsanız, uzun vadede aynı kimyasallara maruz kalmanın, diyabet ve kanser gibi hastalıklara yol açma ihtimalini göz önünde bulundurmalısınız. 15 yıl erken ölüm, bir gün canınızı sıkabilir…
